Giáo án phép lập luận phân tích tổng hợp giúp giáo viên hướng dẫn học sinh hiểu và vận dụng vào làm văn nghị luận.
Xem thêm: Top 8 mở bài Nói với con Ngữ văn 9 hay nhất
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
1. Kiến thức
– Học sinh hiểu và vận dụng các phép lập luận phân tích tổng hợp trong Tập làm văn nghị luận.
2. Kỹ năng
– Rèn kỹ năng vận dụng các phép lập luận phân tích và tổng hợp trong Tập làm văn nghị luận.
– Vận dụng các phép lập luận phân tích và tổng hợp phù hợp.
3. Thái độ:
– Hình thành thói quen say mê môn học
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG
1. Kiến thức :
– Đặc điểm của phép lập luận phân tích tổng hợp.
– Sự khác nhau giữa hai phép lập luận phân tích và tổng hợp.
– Tác dụng của hai phép lập luận phân tích và tổng hợp trong các văn bản nghị luận.
2. Kỹ năng :
– Nhận diện được phép lập luận phân tích và tổng hợp..
– Vận dụng hai phép lập luận này khi tạo lập và đọc – hiểu văn bản nghị luận.
3. Thái độ: Nghiêm túc và say mê trong làm văn nghị luận
4. Kiến thức tích hợp:
– Tích hợp phần văn: Văn bản bàn về đọc sách
5. Định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh.
a. Các phẩm chất:
– Yêu quê hương đất nước.
– Tự lập, tự tin, tự chủ.
b. Các năng lực chung:
– Năng lực tự học; năng lực giải quyết vấn đề; năng lực tư duy; năng lực giao tiếp; năng lực sử dụng CNTT; năng lực hợp tác; năng lực sử dụng ngôn ngữ.
c. Các năng lực chuyên biệt:
– Năng lực sử dụng ngôn ngữ.
– Năng lực cảm thụ văn học.
III. CHUẨN BỊ
1. Thầy:
– Chuẩn kiến thức kĩ năng, sách tham khảo.
2. Trò:
– Đọc và trả lời các câu hỏi trong bài.
– Chuẩn bị phiếu học tập, sách BT, BTTN
IV. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC
* Bước I. Ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sĩ số lớp và yêu cầu các tổ trưởng báo cáo kết quả kiểm tra việc học và soạn bài ở nhà của lớp.
* Bước II. Kiểm tra bài cũ:(4-5’)
+ Mục tiêu: Kiểm tra ý thức chuẩn bị bài ở nhà.
+ Phương án: Kiểm tra trước khi tìm hiểu bài
– Nêu khái niệm và đặc điểm của khởi ngữ?
* Bước III: Tổ chức dạy và học bài mới:
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
+ Phương pháp: thuyết trình, trực quan.
+ Thời gian: 1-2p
+ Hình thành năng lực: Thuyết trình
| HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY | HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ |
| – Gv nêu câu hỏi: Khi viết văn nghị luận ngoài lí lẽ, dẫn chứng và cách lập luận, ta cần có thêm kĩ năng nào khác? – Từ phần nhận xét của hs gv dẫn vào bài mới – Ghi tên bài | Hình thành kĩ năng quan sát, nhận xét, thuyết trình – HS nhận xét – HS lĩnh hội kiến thức theo dẫn dắt giới thiệu của thầy. – – Ghi tên bài |
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (Giáo án phép lập luận phân tích tổng hợp)
+ Phương pháp: Đọc, vấn đáp, thuyết trình. Quan sát, phân tích, giải thích, khái quát, vận dụng thực hành, hệ thống hóa kiến thức.
+ Kĩ thuật: Dạy học theo kĩ thuật động não và dùng phiếu học tập (Vở luyện Ngữ Văn).
+ Thời gian: Dự kiến 15- 18p
+ Hình thành năng lực:Giao tiếp: nghe, nói, đọc; giải quyết vấn đề, phân tích, hợp tác
| I. Hướng dẫn HS tìm hiểu phép lập luận phân tích tổng hợp. | Hình thành các Kĩ năng nghe, nói, đọc ,phân tích hợp tác. |
| * Thầy dùng máy chiếu chiếu văn bản Trang phục SGK (9) lên màn hình- hướng dẫn H.S quan sát, đọc. H. Văn bản “Trang phục” nêu lên 1 vấn đề gì? | + Đọc, quan sát. Phát hiện vấn đề nghị luận.Trả lời cá nhân. a/ Vấn đề nghị luận: văn hóa trong ăn mặc và những qui tắc ngầm của văn hóa xã hội hoặc ta phải công nhận và tuân theo. |
| H. Em có nhận xét gì về bố cục của văn bản này? | + Đọc, quan sát, phát hiện. – Đoạn 1: đoạn Mở bài. – Các đoạn 2, 3: phần Thân bài. – Đoạn 4: đoạn Kết bài. |
| H. Ở đoạn mở đầu (Mở bài), bài viết nêu ra một loạt dẫn chứng về cách ăn mặc để rút ra nhận xét về vấn đề gì? | + HS trao đổi nhóm bàn trả lời, nhóm khác nhận xét. + Đoạn mở đầu, người viết nêu ra một loạt dẫn chứng về cách ăn mặc để rút ra nhận xét: Bàn về vấn đề trang phục.(vấn đề ăn mặc chỉnh tề, đồng bộ: không ai ăn mặc chỉnh tề mà đi chân đất hoặc đi giầy có bít tất đầy đủ nhưng phanh hết cúc áo, lộ cả da thịt trước mọi người). |
| H. Bàn về trang phục, người viết nêu ra mấy luận điểm (bộ phận) ở các đoạn văn tiếp theo? Đó là gì? | + HS phát hiện chỉ rõ luận điểm, dẫn chứng trong luận điểm. * Ăn mặc phù hợp với hoàn cảnh chung và hoàn cảnh riêng: cô gái một mình trong hang sâu…móng tay, anh thanh niên đi tát nước… thẳng tắp,… đám tang(đoạn 2) * Ăn mặc phù hợp với đạo đức, giản dị hoà mình vào cộng đồng: mặc đẹp đến đâu…(đoạn 3) |
| H. Vì sao không ai làm cái điều phi lí như tác giả đã nêu ra? Việc không làm đó cho thấy những quy tắc nào trong ăn mặc của con người? | + Suy nghĩ, lí giải tại sao, trả lời cá nhân – Tác giả đã tách ra từng trường hợp để cho thấy quy luật ngầm của văn hoá chi phối cách ăn mặc của con người, bị ràng buộc bởi quy tắc trong trang phục. |
| H. Như vậy, ở 2 đoạn văn này, tác giả đã dùng phép lập luận nào để rút ra 2 luận điểm đó? H. Tìm xem để phân tích nội dung của 2 luận điểm trên, người viết vận dụng các biện pháp gì? | + Phát hiện, trả lời. – Ở 2 đoạn văn, tác giả dùng phép lập luận phân tích. => Dùng phân tích để nêu ra dẫn chứng trình bày từng quy tắc, bộ phận, nêu giả thiết, so sánh, đối chiếu để làm rõ 2 luận điểm. |
| => Cách lập luận trên của tác giả chính là lập luận phân tích. H. Vậy em hiểu thế nào là phép lập luận phân tích? | + HS trả lời + Là phép lập luận trình bày từng bộ phận, phương diện của một vấn đề nhằm chỉ ra nội dung của sự vật, hiện tượng. |
| H. Đoạn cuối (đoạn 4) bài viết, người viết làm gì? | + Khái quát, tổng hợp lại ý kiến: -> Câu văn là câu tổng hợp các ý đã phân tích ở trên, là câu rút ra cái chung. Nó có tác dụng thâu tóm được các ý kiến trong từng dẫn chứng đã nêu ở trước đó => Bàn về trang phục đẹp. |
| * Cách viết trên của tác giả là phép tổng hợp. H. Vậy em hiểu thế nào là phép lập luận tổng hợp? H. Giữa phân tích và tổng hợp có mối quan hệ với nhau thế nào? H. Phép tổng hợp được đặt ở vị trí nào trong bài viết này? * Thầy chốt nội dung vừa tìm hiểu: Phân tích và tổng hợp là 2 thao tác tư duy thường được triển khai khi dựng đoạn viết bài . – Hai phương pháp phân tích và tổng hợp tuy đối lập nhau nhưng không tách rời nhau: Phân tích rồi phải tổng hợp mới có ý nghĩa, mặt khác trên cơ sở phân tích mới có tổng hợp. H. Sử dụng phép phân tích và tổng hợp có vai trò gì? H. Gọi 1 HS đọc phần Ghi nhớ SGK trang 10? * GV khái quát kiến thức trọng tâm toàn bài và chuyển ý. | + HS thảo luận nhóm bàn, đại diện trình bày, nhận xét. + Là phép lập luận rút ra cái chung từ những điều đã phân tích. + Không có phân tích thì không có tổng hợp. + Về vị trí: Phép lập luận thường được đặt ở đoạn cuối bài (phần kết luận) hay cuối đoạn. + HS thảo luận nhóm bàn, đại diện trình bày, nêu rõ vai trò. * Vai trò: Phép phân tích và tổng hợp làm cho sự vật, hiện tượng được rõ nghĩa. – Phép phân tích làm cho ý nghĩa của vấn đề được cụ thể cặn kẽ. – Phép tổng hợp: làm cho vấn đề được khái quát và nâng cao hơn. + Nghe, đọc, hiểu. HS đọc phần Ghi nhớ SGK/ 10 |
| II. Hướng dẫn HS luyện tập, củng cố | II.Hướng dẫn HS luyện tập, củng cố. |
| * Cho H.S đọc yêu cầu và nội dung bài tập theo SGK. H. Bài tập đặt ra vấn đề gì cần giải quyết? * GV chia lớp thành 3 nhóm lớn, yêu cầu thảo luận trong bàn, gọi đại diện trình bày, gọi nhận xét, GV bổ sung. Đề bài yêu cầu chúng ta làm việc gì? * GV hướng dẫn Hs quan sát đoạn văn “ Học vấn không chỉ là…kẻ lạc hậu”. H. Xác định luận điểm của đoạn văn? H. Tác giả đã phân tích ntn để làm sáng tỏ luận điểm đó? | + H.S đọc yêu cầu và nội dung bài tập theo SGK – Thảo luận theo 3 nhóm, mỗi nhóm hoạt động theo bàn, đại diện trình bày, nhóm khác nhận xét, bổ sung. + Luận điểm: “Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách là một con đường quan trọng của học vấn” được tác giả phân tích chứng minh bằng 3 lí lẽ: – Học vấn là thành quả tích lũy của nhân loại được lưu giữ và truyền lại cho đời sau. – Bất kì ai muốn phát triển học thuật cũng phải bắt đầu từ “kho tàng qúy báu được lưu giữ trong sách. Nếu không mọi sự việc sẽ bắt đầu từ con số không, thậm chí lạc hậu, giật lùi.” – Đọc sách là sự hưởng thụ thành quả về tri thứ và kinh nghiệm hàng nghìn năm của nhân loại. Đó là tiền đề cho sự phát triển học thuật của mỗi con người. |
| * Gọi HS đọc yêu cầu và nội dung bài tập theo SGK H. Tác giả đã phân tích tại sao cần phải chọn sách khi đọc? Gv nhận xét bài của HS trên phiếu học tập. | + 1 HS đọc, suy nghĩ, trả lời. Có 2 lý do cần phải chọn sách – Sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu. – Sách nhiều khiến người đọc lạc hướng…. – Đọc sách là con đường nâng cao vốn kiến thức – đọc sách để chuẩn bị làm cuộc trường chinh… => chọn sách tốt mà đọc mới có ích – Do sức người có hạn không chọn sách đọc thì lãng phí sức mình. – Sách có nhiều loại: chuyên môn và thường thức, chúng có liên quan đến nhau -> cần kết hợp để đọc. |
| H. Tác giả đã phân tích tầm quan trọng của cách đọc sách: | Tầm quan trọng của việc đọc sách ntn – Không đọc thì không có điểm xuất phát cao. – Đọc là con đường ngắn nhất đẻ tiếp cận tri thức. – Không chọn lọc sách thì đời người ngắn ngủi, không đọc xuể, đọc không có hiệu quả. – Đọc ít mà kĩ còn hơn đọc nhiều mà qua loa, không có lợi gì +/ Tham đọc nhiều qua loa lãng phí thời gian và sức lực … như thế đó chỉ là cách lừa mình và dối người … +/ Đọc kĩ ít tạo thành nếp suy nghĩ … tích lũy. |
| * Gọi HS đọc yêu cầu và nội dung bài tập theo SGK4? GV chốt và chuyển ý. | + HS đọc yêu cầu và nội dung bài tập theo SGK4 và làm bài tập Vai trò của phân tích trong lập luận. – Phân tích và tổng hợp giúp người đọc nhận thức đúng, hiểu đúng. – Trong VB nghị luận phân tích là thao tác bắt buộc mang tính tất yếu, không phân tích không làm sáng tỏ luận điểm, không thuyết phục được người đọc. – Mục đích của phân tích tổng hợp là giúp người đọc nhận thức đúng hiểu đúng vấn đề. Đã có phân tích phải có tổng hợp và ngược lại, 2 quá trình trên có quan hệ biện chùng với nhau |
HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG KIẾN THỨC
* Mục tiêu:
– Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn
– Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo .
* Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc
* Kỹ thuật: Động não, hợp tác
* Thời gian: 2 phút
| HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY | HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ |
| Gv giao bài tập – HS: Sử dụng phép lập luận phân tích và tổng hợp trong văn nghị luận đem lại hiệu quả gì? | Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, trình bày…. |
HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG (Giáo án phép lập luận phân tích tổng hợp)
* Mục tiêu
– Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức
– Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo
* Phương pháp: Dự án
* Kỹ thuật: Giao việc
* Thời gian: 2 phút
| HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY | HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ |
| Gv giao bài tập – Tìm một số đoạn văn phân tích và tổng hợp trong một số văn bản em đã học? | + Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu, trao đổi, làm bài tập,trình bày…. Tìm trong các văn bản đã học……. |
* Bước IV: Giao bài, hướng dẫn học ở nhà, chuẩn bị bài ở nhà( 2p):
1. Bài vừa học:
– Học thuộc nội dung ghi nhớ và nắm chắc đặc điểm Phép lập luận phân tích tổng hợp.
– Hoàn thiện bài tập vào vở bài tập.
2. Chuẩn bị bài mới:
– Đọc và trả lời câu hỏi chuẩn bị trước bài. Luyện tập phép lập luận phân tích và tổng hợp..
Tham khảo: Sơ đồ tư duy Hai đứa trẻ học là nhớ.
Originally posted 2020-03-05 14:07:54.
Để lại một phản hồi